NASA’s maanraket SLS staat klaar op lanceerplatform 39B voor de eerste lancering ooit. Het Space Launch System (SLS) is de krachtigste raket die NASA ooit gelanceerd heeft. De missie Artemis 1 is een test zonder astronauten van SLS met het Orion ruimteschip (en een Europese aandrijfmodule). De vlucht, die Orion achter de maan brengt, duurt 42 dagen.
Wanneer en waar te zien?
Laten we meteen met de deur in huis vallen: wanneer is de lancering en waar is deze te zien? Het lanceerwindow voor Artemis 1 begint maandag om 14:30 en duurt tot 16:30. Mocht de lancering in die tijd niet plaats vinden, dan kan 2 of 5 september nog een nieuwe poging gedaan worden.
Het weer op Kennedy Space Center ziet er vooralsnog goed uit. De verwachting is er 70% kans is dat het weer meewerkt. (Er is dit weekend onweer geweest boven KSC en er zijn drie inslagen geweest in de torens om de SLS raket, maar dat heeft volgens NASA geen gevolgen voor de lancering) Maar we hebben hier te maken met de eerste lancering van een nieuw type raket, dus uitstel is nooit uitgesloten.
De lancering is te zien op NASA TV en ESA TV. Op ESA TV begint de uitzending om 12:30. Op NASA TV veel eerder. En wie even zoekt op Youtube vindt tal van andere kanalen waar de lancering uitgezonden wordt.
Nieuw type raket?
Het Space Launch System is de eerste NASA raket die mensen naar de maan kan brengen sinds bijna 50 jaar. De raket is krachtiger dan de Saturnus V raket van het Apollo project die mensen voor het eerst naar de maan bracht in de 1960-er en 1970-er jaren. De Saturnus V raket had een kracht van 3,4 miljoen kg terwijl de SLS een kracht van 4 miljoen kg heeft. Toch kon de Saturnus V veel meer vracht naar de maan sturen: 48,6 ton vs 27 ton voor SLS. Dat komt onder andere omdat de tweede trap van SLS niet heel krachtig is. Upgrades hiervan staan op latere Artemis missies gepland.
Verder lijken onderdelen van de SLS verdacht veel op onderdelen van de Space Shuttle. Dat is niet zo gek. SLS was ontworpen om shuttle technologie her te gebruiken. Met als idee dat de raket goedkoper ontwikkeld kon worden. Met de wetenschap van nu kunnen we zeggen dat dat niet gelukt is.
Hoe dan ook, er zijn een aantal onderdelen van de shuttle terug in SLS:
- De witte opduwraketten (Solid Rocket Boosters)
- De motoren van de space shuttle
- En het roodbruine uiterlijk van de eerste trap lijkt sterk op de externe tank van de space shuttle.
Echter er zijn de nodige verschillen.
- De opduwraketten zijn nu opgebouwd uit 5 i.p.v. 4 segmenten. Daarmee kunnen ze langer gebruikt worden.
- Ja, de motoren van de space shuttle worden hergebruikt. De 4 RS-25 motoren op Artemis 1. Maar de hebben wel een flinke upgrade gehad voor ze op de eerste trap gemonteerd werden. En ze worden niet meer hergebruikt. Ze belanden met de eerste trap in de oceaan.
- De overeenkomst van het uiterlijk van de eerste trap van SLS met de externe tank van de space shuttle is bijna het enige wat de twee gemeen hebben. En dat de brandstoftanks waterstof en zuurstof bevatten.
De nuttige lading
Op deze eerste vlucht van SLS gaat NASA’s Orion ruimteschip mee. Orion bestaat uit een capsule die eerder op een test gevlogen heeft in 2014(!). Daarbij vloog de capsule op een Delta IV Heavy. Dit keer is Orion voorzien van de Europese aandrijfmodule. Deze European Service Module voorziet Orion van stroom en brengt Orion in de juiste uiteindelijke baan en weer terug naar Aarde. De ESM is afgeleid van het vrachtschip ATV dat vijf keer vrachten naar ruimtestation ISS bracht. De zonnepanelen van ESM zijn geleverd door Dutch Space.
De Orion capsule lijkt op de Apollo capsule, maar Orion is groter. Er kunnen ook meer astronauten mee (4 tot 6) en er kunnen langere vluchten mee gemaakt worden. Op de Artemis I missie gaan geen astronauten mee. Wel gaat een manequin mee in Orion vluchtpak met allerlei sensoren om straling en g krachten te meten. Er gaan nog twee modellen van torso’s mee voor vergelijkbaar onderzoek. Tenslotte is gaan ook Snoopy en Shaun het Schaap mee als mascottes.
Naast Orion gaan er ook 10 CubeSats mee. Sommige van deze CubeSats gaan vanuit een baan rond de maan onderzoek doen naar onze naaste buur. Zo doet Lunar IceCube onderzoek doen naar water en organische stoffen op de maan. En Luna H-Map zoekt specifiek naar waterijs in de permanent donkere kraters op de polen van de maan.
Maar de NEA Scout heeft grotere ambities: deze gaat een zonnezeil ontvouwen om later een asteroïde te bezoeken. Een andere CubeSat, genaamd Team Miles heeft een nieuw soort plasma aandrijving op basis van water.
De Japanse CubeSat OMOTENASHI zal als enige lading op Artemis I een landing op de maan uitvoeren, maar wel een harde landing. OMOTENASHI zal eerst afremmen met een kleine vaste brandstofmotor. Dan zal het de klap van de inslag opvangen met een airbag. De lander heeft een instrument dat op het oppervlak organische stoffen kan detecteren.
Van een aantal CubeSats wordt de batterij voor de lancering niet opgeladen. Te veel uitstel van Artemis I kan een risico vormen voor deze missies.
Bronnen:
https://blogs.nasa.gov/artemis/
https://www.nasa.gov/specials/artemis-i-press-kit/
https://en.wikipedia.org/wiki/Artemis_1
Coverfoto: ESA-S. Corvaja