Wie op een heel donkere lokatie is, kan vlak voor zonsopgang een zwakke, witte gloed aan de hemel zien: zodiakaal licht. Het is zo lichtzwak, dat maanlicht het al overschijnt en op lichtvervuilde plaatsen (zoals vrijwel heel Nederland) is het niet te zien. We weten pas sinds het ruimtevaarttijdperk, met dank aan Pioneer 10 in de jaren 1970, dat zodiakaal licht afkomstig is van stof in het zonnestelsel. Maar waar komt dat stof vandaan?
Lang werd gedacht dat het stof overgebleven was van de vorming van het zonnestelsel. Maar de Jupiter-missie Juno lijkt die theorie omver te werpen. Juno werd in 2011 gelanceerd en kwam in 2016 aan bij Jupiter, waar het nog steeds onderzoek doet. De ruimtesonde heeft helemaal geen instrument om stof te onderzoeken. Maar het heeft wel vier camera’s voor een instrument genaamd het Advanced Stellar Compass. Een van de vier camera’s hield objecten in de gaten, die bewogen ten opzichte van de sterren op de achtergrond, zoals asteroïden.
Maar op foto’s ervan bleken deeltjes in beeld te komen na een inslag op Juno zelf, bijvoorbeeld na een impact van miniscule deeltjes op de zonnepanelen. De deeltjes die Juno raakten, sloegen in met een relatieve snelheid van 5 tot 15 km/s. De vraag was: waar kwamen die stofdeeltjes vandaan?
De stofdeeltjes bleken zich voor te doen tussen 2 keer de afstand Aarde-Zon (2 astronomische eenheden) tot aan net voorbij de baan van Mars. De aanwijzingen waren sterk dat de deeltjes afkomstig waren van Mars zelf. We weten dat Mars regelmatig grote stofstormen heeft en sinds kort is bekend dat die stormen het stof tot grote hoogte (80 km) brengen.
De onderzoekers besloten een computermodel te ontwikkelen om te kijken hoe licht op deze stofdeeltjes zou reflecteren en hoe ze beïnvloed zouden worden door de zwaartekracht van Jupiter. En het bleek dat het resultaat grote overeenkomsten had met de vorm en de hoek (ten opzichte van het ecliptisch vlak) van zodiakaal licht. De aanwijzingen zijn dus sterk dat zodiakaal licht afkomstig is van stofdeeltjes van Mars. Een vraag die over blijft, is hoe stof van Mars los weet te komen van de zwaartekracht van Mars. De onderzoekers hopen daarbij op hulp van andere wetenschappers.
Bronnen:
http://www.sci-news.com/astronomy/mars-zodiacal-light-09435.html
Coverfoto:
Luis Argerich (https://www.flickr.com/photos/29638083@N00/9264825866)